پنجمین اجلاس رؤسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه با حضور وزیران علوم ایران و روسیه، سفیر ایران در روسیه، سفیر روسیه در ایران رؤسا، معاونان و مدیران بین‌الملل دانشگاه‌های ایران و روسیه  به‌صورت مجازی برگزار شد. هیات دانشگاه اصفهان مرکب از دکتر طالبی رئیس دانشگاه، دکتر طیبی مدیر بین‌الملل دانشگاه و دکتر نصرتی عضو هیأت علمی گروه ربان و ادبیات روسی در این نشست حضور داشتند. در این گردهمایی که امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد، راه‌های توسعه روابط دانشگاهی و علمی بین دو کشور، بویژه در شرایط همه­گیری کرونا، بهره گیری از تجربه‌های مشترک در زمینه علوم و فناوری و نیز فرصت‌های نوین آموزشی بررسی شد.

در ابتدای این اجلاس دکتر والری فالکوف، وزیر علوم و آموزش عالی روسیه، ضمن تشکر از دانشگاه دولتی مسکو و دانشگاه تهران برای هماهنگی در برگزاری این نشست‌ها گفت: تعداد حضور دانشگاه‌ها در این اجلاس بیانگر مؤثر بودن همکاری‌های دو جانبه علمی دانشگاهی است و در این سال‌های اخیر پیشرفت‌های خوبی در زمینه همکاری‌های دانشگاهی و تبادلات علمی صورت گرفته است وی افزود از سال 1960 همکاری‌های دانشگاهی روسیه با ایران شروع شده است. از آن سال تا کنون تعدادی از دانشجویان دانشگاه‌های ایران در دانشگاه‌های روسیه پذیرفته شده‌اند و در نظر است تا برای سال 2020 تعداد 90 دانشجوی ایرانی در دانشگاه‌های روسیه پذیرش شوند.

سپس دکتر منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، با ابراز خرسندی از حضور در پنجمین اجلاس رؤسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه گفت: امروز شاهد گردهمایی دانشگاهیان و مسئولان آموزش عالی و علوم و فناوری دو کشور بزرگ ایران و روسیه، البته به شکلی جدید و در فضای مجازی، هستیم. وی ادامه داد: چنین ارتباطی گرچه از پیامدهای کووید -19 است، اما در صورت برنامه‌ریزی و اتخاذ شیوه‌های خلاقانه از سوی دانشگاهیان و محققان و دانشجویان دو کشور، می‌تواند بستر بسیار مناسبی را برای ادامه و حتی تقویت و توسعه هر چه بیشتر مراودات و تعاملات علمی و تحقیقاتی و فناورانه میان دو کشور فراهم کند. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران از این نشست مبتکرانه و همفکری رؤسای دانشگاه‌های بزرگ دو کشور حمایت می‌کند. به گفته دکتر غلامی، همکاری‌های همه‌جانبه میان ایران و روسیه، به‌ویژه همکاری‌های علمی و تحقیقاتی، برای توسعه پایدار و شکوفایی و رونق اقتصاد دانشی و تجاری‌سازی محصولات علمی دو کشور و منطقه بسیار حائز اهمیت است. وی همچنین تصریح کرد: ظرفیت‌های بیشتری برای گسترش این تعاملات و همکاری‌های علمی بین دو کشور وجود دارد و شرایط کنونی جهان نمی­تواند خللی در کمرنگ شدن این تعاملات و همکاری‌های علمی دو جانبه ما ایجاد کند. این مهم فقط در سایه عزم و اراده و خلاقیت و ابتکار دانشگاهیان و محققان و البته، حمایت‌های مسئولان دو کشور محقق خواهد شد.

وزیر علوم ایران در پایان نتیجه­گیری نمود که دسترسی آزاد اعضای هیأت علمی و محققان یک منطقه به دانش تولید شده در هر کشور و تجمیع اطلاعات علمی و سهل‌الوصول بودن آن در سطح بین‌الملل و منطقه، اعتباردهی به مدارک دانشگاه‌های کشورهای همکار و ایجاد پروتکل‌های مربوط، توسعه همکاری‌های دو و چندجانبه از طریق فضای سایبری، و انتقال تجارب مدیریتی و راه‌حل‌های توسعه اقتصاد دانشگاهی می‌توان بسترهایی را برای جهش آتی همکاری‌ها فراهم آورد.

در ادامه اجلاس لوان جاگاریان، سفیر روسیه فدراتیو در ایران،  اظهار داشت ما اهمیت خاصی برای همکاری‌های علمی قائل هستیم و هم‌اکنون می‌توان گفت یک همکاری راهبردی در این زمینه وجود دارد. برای گسترش و بهبود تبادلات علمی، هر دو طرف روسی و ایرانی همواره فعالیت‌های خوبی داشته‌اند و این امر مرهون تلاش‌های رؤسای دو دانشگاه دولتی مسکو و تهران و همچنین دیگر دانشگاه‌ها است. وی در ادامه در خصوص گسترش زبان روسی خاطرنشان کرد که رایزنی فرهنگی برای تدریس زبان فارسی در روسیه صورت گرفته است و آموزش زبان روسی در دانشگاه‌های ایران انجام شده است و همچنین رایزنی‌های فرهنگی دیگری نیز برنامه‌ریزی و برخی از آنها محقق شده است.

دکتر کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه، نیز با بیان اینکه تشکیل اتحادیه دانشگاه‌های برتر دو کشور نوید دهنده روابط عمیق آینده دو ملت است، افزود: وقتی نخبگان یک کشور و دانشگاهیان در کنار هم جمع می‌شوند نشان دهنده آن است که یک فهم و زبان مشترک ایجاد می­شود. امروز روابط ایران و روسیه در ابعاد نظامی، سیاسی، دفاعی و امنیتی رو به گسترش است. اما ما به لحاظ فرهنگی نیز نیازمند این هستیم تا با توجه به اشتراکات فرهنگی با هدف نزدیکی دو ملت همکاری کنیم. بهترین زبان نزدیکی نمایندگان دو کشور زبان علم، فن‌آوری و دانش است که شما دانشگاهیان نمایندگی این زبان را بر عهده دارید. با همکاری نزدیک نیروهای علمی، تبادل دانشجو، تقویت زبان روسی در ایران و زبان فارسی در روسیه و همچنین گردهمایی کسانی که علاقه‌مند گسترش روابط هستند هر روز می‌توان شاهد برداشته شدن گام‌های بیشتری برای گسترش و پیشرفت روابط دو جانبه باشیم.

در بخش دیگری از این نشست دکتر محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران، با اشاره به عملکرد دانشگاهی دو کشور ایران و روسیه در پنج سال اخیر گفت: نتایج ارزیابی‌ها نشان‌دهنده آن است که برگزاری این نشست‌ها منجر به افزایش رشد تبادل استاد و دانشجو شده است. اگر چه رقم این تبادلات با توجه به در نظر گرفتن توانمندی‌ها و حجم نیازها می‌تواند بیشتر از آمار کنونی باشد. این نشست‌ها باعث توسعه روابط بین محققان و دانشگاهیان دو کشور شده است و امروزه می‌توان ادعا کرد که اطلاعات ما از علایق و توانمندی‌های دانشگاه‌های دو طرف نسبت به گذشته بسیار بیشتر است. به گفته رئیس دانشگاه تهران، سطح همکاری‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌های ایران و روسیه هنوز به سطح و گسترش همکاری‌های اقتصادی و سیاسی دو کشور نرسیده و نیاز است تا در این زمینه تلاش‌های بیشتری صورت گیرد.

وی ضمن ارائه پیشنهاد تشکیل کمیته‌ای بین دانشگاه‌های ایران و روسیه گفت: با تشکیل این کمیته دانشگاه‌ها و مراکز علمی دو کشور می‌توانند تجارب و یافته‌های خود را در زمینه ویروس کرونا با یکدیگر مبادله کنند تا با همکاری مشترک دانشگاه‌های دو کشور هر چه سریع‌تر بتوان بر ویروس کرونا غلبه نمود.

دکتر ویکتور آنتونویچ سادونیچی، رئیس دانشگاه دولتی مسکو، نیز طی سخنانی گفت: این اجلاس فعالیت خود را از آوریل 2017 آغاز کرده است که پس از آن به‌صورت توافقی اجلاس‌های مختلفی میان دانشگاه‌های دو کشور برگزار شده است. در اولین اجلاس رؤسای دانشگاه‌های برتر، رقابت‌پذیری و نقش پارک‌های علم و فناوری مورد بررسی قرار گرفت و در دومین اجلاس به بررسی وضعیت علمی دانشگاه‌های دو کشور پرداخته شد. وی افزود: باید روابط علمی میان دو کشور توسعه پیدا کند و این روابط با وجود ویروس کرونا نیز ادامه یابد. امسال به دلیل همه‌گیری کرونا، این اجلاس به‌صورت مجازی برگزار می‌شود و تا کنون دانشگاه‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف به بررسی و فعالیت‌های علمی پرداخته‌اند. دکتر سادونیچی، با بیان این­که در سومین اجلاس رتبه‌بندی دانشگاه‌ها مورد بررسی قرار گرفت افزود: همچنین در چهارمین اجلاس که به میزبانی دانشگاه تهران برگزار شد، حمایت‌های ویژه‌ای در خصوص گسترش زبان فارسی و روسی صورت گرفت و در این دوره نیز شاهد گسترش روابط علمی و تبادل استاد و دانشجو هستیم.

در بخش دیگری از این اجلاس، رؤسای دانشگاه‌های برتر دو کشور در خصوص موضوعات مختلف به ایراد سخنرانی پرداختند. پنجمین اجلاس رؤسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه که با حضور مقامات علمی و سیاسی دو کشور، 24 دانشگاه برتر روسیه و سیزده دانشگاه برتر ایران به همراه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه گیلان برگزار شد، با تدوین یک بیانیه و با تأکید بر گسترش همکاری‌های دو جانبه به کار خود پایان داد. دانشگاه اصفهان نیز پیشنهادهایی مبنی بر توسعه روابط علمی بین دو کشور از طریق ایجاد کمیته­های تخصصی در رشته­ها و راه­­اندازی میز مشترک در دانشگاه­ها و سایر مراکز علمی دو کشور ارائه نمود.

شایان ذکر است که از سال 1394 تاکنون چهار اجلاس موفقیت‌آمیز مشترک با حضور رؤسا و هیأت‌های دانشگاهی ایران و روسیه به‌صورت دوره‌ای در دانشگاه تهران و دانشگاه دولتی مسکو برگزار شده است که انعقاد تفاهم‌نامه‌ای تحت عنوان تأسیس اتحادیه دانشگاه‌های ایران و روسیه، ایجاد دبیرخانه دائمی اتحادیه دانشگاه‌های ایران و روسیه مستقر در دو دانشگاه تهران و دانشگاه دولتی مسکو، استفاده از توانمندی‌های دو طرف جهت توسعه علم و فناوری و مشارکت در تأمین نیازها و یافتن راه حل برای چالش‌ها در دو کشور روسیه و ایران با استفاده از توسعه شبکه بین دانشگاهی و اتصال آن به حوزه‌های فناوری را می‌توان از جمله دستاوردهای این اجلاس‌ها برشمرد.

هم‌چنین امضا و انتشار چهار بیانیه مشترک با تأکید بر توسعه و تعمیق روابط دانشگاهی میان دو کشور جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه و اراده دو طرف بر ادامه برگزاری اجلاس‌های مشترک به‌صورت دوره‌ای در دو کشور، انعقاد د‌ه‌ها سند همکاری میان دانشگاه‌های روسیه و دانشگاه‌های بزرگ ایران در زمینه انجام و برگزاری دوره‌های مشترک آموزشی، کارگاه‌های آموزشی، طرح‌های مشترک پژوهشی، تبادل دانشجو، تبادل استاد، چاپ کتاب مشترک، همکاری در حوزه‌هایی چون مهندسی هوا فضا، علوم ریاضی، علوم پزشکی و علوم‌زیستی، آزمایشگاهی، آموزش زبان فارسی و زبان روسی و مطالعات ایرا‌ن‌شناسی و روسیه‌شناسی، علوم ریاضی و غیره از دیگر موضوعات و موارد مطروحه و انجام شده در چارچوب همکاری­های علمی بین دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه بوده است.

دانشگاه اصفهان نیز با چندین دانشگاه روسیه از جمله دانشگاه هرزن سنت پترزبورگ، دانشگاه دولتی مسکو، دانشگاه مالی مسکو، دانشگاه روسیه نو، دانشگاه فدرال جنوبی و دانشگاه دولتی کاباردینو بالکاریان در زمینه تبادل استاد و دانشجو، گسترش زبان فارسی و روسی، پروژه­های پژوهشی مشترک تفاهم­نامه­های همکاری دارد.